Tagalog na Sanaysay Tungkol sa Wika

Sanaysay Tungkol sa Wika

Wika ang pinakamagandang regalo ng Maykapal sa kanyang mga nilalang. Ito ang tanging kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan niya sa kapwa, sa asosasyon, sa institusyon at maging sa dakilang Bathala. Malaki ang nagagawa ng wika sa pagkakaroon ng magandang unawaan, ugnayan at mabuting pagsasamahan.

Kung wala ang wika, paano kaya magkakaintindihan ang mamamayan, paano kaya mapabibilis ang pagsulong ng kaunlaran at paano kaya mapalalapit ang tao sa isa’t isa? Sa bawat isang tanong at marami pang kasunod na katanungan, hindi sapat ang senyas, drowing, ang kulay, ang krokis, ang ingay o anumang paraang maaaring likhain ng tao upang matugunan ang lahat ng mga katanungan. Sa lahat ng ito, kailangan ng tao ang wika.

Kahit na anumang anyo , pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo, wika ang pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa at kaisipan at sa pagpapanatili sa madali o mahabang panahon ng mga naliko na tala, pangkasaysayan o pampanitikan, pampolitika at panlipunan, pansimbahan o pangkabuhayan at maging sa larangan ng siyensya o ng iba pang displina. Maging ang kultura ng isang panahon, pook o bansa ay muling naipahayag sa pamamagitan ng wika.

Naipadarama ng wika ang sidhi ng damdamin, ang lalim ng lungkot, ang lawak ng galak, ang kahalagahan ng katwiran, ang kabutihan ng layunin, ang nakapaloob na katotohanan sa isang intension, ang kaibuturan ng pasasalamat at paghanga at ng iba pang nais na iparating ng sinuman.

Wika pa rin ang pinakamahalagang sangkap sa anumang paraan ng mabisang pakikipagtalastasan at komunikasyon.

... Read More ...

Ano ang Sanaysay

Ang sanaysay ay isang piraso ng sulatin na kadalasang naglalaman ng punto de vista (pananaw) ng may katha. Ang mga sanaysay ay maaaring magkaroon ng mga element ng pagpuna, opinyon, impormasyon, obserbasyon, kuru-kuro, pang-araw-araw na pangyayari, ala-ala ng nakaraan at pagmumuni-muni ng isang tao.

Kahulugan ng Sanaysay

Ipinakakahulugan na ang sanaysay ay isang komposisyon na prosa na may iisang diwa at pananaw. Ito rin ay nangangahulugan ng isang sistematikong paraan upang maipaliwanag ang isang bagay o pangyayari. Sa anu’t anuman, ang depenisyon ng sanaysay ay nagangahulugan lamang na isang paraan upang maipahayag ang damdamin ng isang tao sa kanyang mga mambabasa. Ito ay isang uri ng pakikipagkomunikasyon sa pamamagitan ng lathalain na may layuning maihatid ang nais na maipabatid sa kapwa tao.

Sa ating bansa, bahagi ng ating edukasyon ang magkaroon ng pagtuturo ukol sa paggawa ng mainam na sanaysay. Tinuturuan ang mga mag-aaral ng mabisang pakikipagtalastasan sa pamamagitan ng paggawa ng pormal at di-pormal na sanaysay.

Mga Uri ng Sanaysay

Sulating Pormal o Maanyo

Mga sanaysay na nagbibigay ng impormasyon ukol sa isang tao, bagay, lugar, hayop o pangyayari. Ito ay naglalaman ng mahahalagang kaisipan at nasa isang mabisang ayos ng pagkakasunud-sunod upang lubos na maunawaan ng bumabasa. Ang mga pormal na sanaysay at komposisyon sa Filipino ay nagtataglay ng pananaliksik at pinag-aralang mabuti ng sumulat. Ang mga salita’y umaakma sa piniling isyu at kadalasang may mga terminong ginagamit na kaugnay ng tungkol sa asignaturang ginawan ng pananaliksik.

Sulating Di-pormal o Impormal

Ang mga sanaysay na impormal o sulating di-pormal ay karaniwang nagtataglay ng opinyon, kuru-kuro at paglalarawan ng isang may akda. Ito ay maaaring nanggaling sa kanyang obserbasyon sa kanyang kapaligirang ginagalawan, mga isyung sangkot ang kanyang sarili o mga bagay na tungkol sa kanyang pagkatao. Karaniwan na ang mga sanaysay na di pormal ay naglalaman ng nasasaloob at kaisipan tungkol sa iba’t ibang bagay at mga pangyayari na nakikita at nararanasan ng may akda.

... Read More ...

Sulating Pormal

Halimbawa ng Tagalog na Sulating Pormal

Hawla ng Ibon

ni: Bernadette Biko

Bilang isang hobbyist, isang mahalagang katungkulan mo ang mabigyan ng magandang lugar ang iyong alagang ibon. Ang mga parakeets ay nagtataglay ng iba’t ibang laki at napakadaming kulungan sa ating merkado ang maaari mong bilhin upang ang iyong mga alaga ay mabuhay ng maayos at mapayapa. Ang pagpili ng kanilang tirahan, gayundin ang paglalagyan nito sa isang lokasyon na walang gaanong gambala ang siyang pinaksimpleng responsibilidad na dapat mong malaman.

Kahit nga na marami ang pagpipilian pagdating sa kulungan, mahalaga pa rin na malaman ang ilan sa mga hakbang sa pagpili nito upang maging maginhawa ang iyong alagang ibon sa kanilang pamumuhay.

Paghanap ng takdang lugar: ang unang dapat isaalang-alang ditto ay ang pagtatakda ng tamang lugar para sa iyong kulungan. Sa ganyang sitwasyon, maaari kang makapamili ng kulungan na tama at sakto para sa iyong mga alaga. Siguruhin lamang na ang lugar na ito ay malayo sa mga bintana at pinto ng iyong bahay upang hindi sila maabala sa tuwinang ang mga ito ay bubuksan. Maaari itong ilagay sa isang lugar na maaaring lapitan at tingnan ngunit hindi sa isang lugar na laging dinadaanan ng mga tao at iba pang hayop na tulad ng aso.

Ang sukat ng kulungan: Ang susunod na dapat isaalang-alang sa pagpili ng hawla ng iyong alagang ibon ay kanyang sukat. Tama lamang na ilagay ang isang maliit na ibon sa isang maliit na kulungan habang ang isang malaking ibon ay nasa isang malaking hawla. Ngunti kung ako nag iyong tatanungin, dapat din naming ilagay ang isang maliit na ibon sa may kalakihang kulungan upang makagalaw ng maayos. Sa ganitong paraan, makakakilos siya ng maayos at makalilipad din kung kinakailangan. Magkakaroon ka rin ng lugar upang mailagay pa ang iba’t ibang accessories tulad ng lagayan ng kainan at inuman.

Isa pang dapat ding isaalang-alang ay ang sukat ng pagitan ng mga rehas ng iyong bibilhing kulungan. Kung masyadong malaki ang pagitan ng kanilang rehas, ito ay maaaring magdulot ng problema. ANg mga ibon ay may kakayahang paliitin ang kanilang mga katawan at magawang maisiksik sa pagitan ng mga rehas upang makatakas.

Kung malaki ang pagitan ng mga rehas, maaari rin itong maging daan upang pumasok ang iba pang hayop tulad ng daga, ahas o maliliit na ibon na maaaring makasakit sa iyong alaga. Maaari din naman kainin ang pagkain at inumin ang tubig nito kaya nararapat lamang na pumili ng kulungan na sapat lamang upang makagalaw ng maayos ang iyong alagang ibon. Sanaysay sa Filipino.

Sikapin na bumili ng kulungan na gawa sa stainless. Bukod sa pagiging matibay, hindi mo pa ito aalalahanin na kalawangin. Ang pangunahing layunin ng isang kulungan ay ang pangalagaan ang iyong alagang ibon sa anumang panganib. Tandaan na ang pagpili ng kanilang tirahan ay makaaapekto rin sa kanilang ugali, kalusugan at buhay sa matagal na panahon.

Sanaysay sa Filipino 2012

Hawla ng Ibon – Bernadette Biko

May Iba Pang Sanaysay:

• Mabuti ang Pagre-recycle – Tagalog Essay Recycle

... Read More ...

Halimbawa ng Pormal na Sanaysay

Halimbawa ng Pormal na Sanaysay

Tamang Pangangalaga ng Kabayo

ni: Bernadette Biko

Ang sanaysay na ito ay magbabahagi sa inyo ng ilan sa mahahalagang impormasyon tungkol sa tamang pangangalaga ng kabayo. Mahalagang malaman ang mga panuntunan sa pangangalaga ng kabayo upang hindi magkaroon ng problema sa kasalukuyan at hinaharap. Makakaiwas rin ang kabayo sa anumang panganib na maaaring magdulot sa kanya ng kapahamakan. Basahing mabuti ang sanaysay na ito upang makapulot ng kaunting kaalaman sa tamang pangangalaga ng kabayo o (proper horse care).

Mahalaga na mabigyan ang iyong alagang kabayo ng sapat na tubig lalo na sa panahon ng tag-init upang maiwasan ang dehydration. Ang dehydration ay makakasama sa kalusugan ng iyong kabayo kaya’t nararapat lamang na isaalang-alang ito upang maiwasan ang mga problema. Maaari siyang ilagay sa isang lugar kung saan makakakuha siya ng tubig sa lahat ng oras. Isang magandang ideya rin na paliguan siya ng regular upang makasiguro na hindi siya tatamaan ng heat stroke, Maraming kabayo ang namamatay sa ganitong panahon dahil sa ganitong kalagayan. Laging tandaan, mapanganib ang heat stroke.

Ilagay sa tamang lalagyan ang tubig na ipaiinom sa iyong alagang hayop. Kinakailangan na naaabot ng kanyang bibig ang anumang lalim ng timbang pinaglagyan ng tubig. Kailangan din na malinis ang tubig at walang anumang bagay na kasama nito. Sanaysay sa Filipino.

Gumamit ng mataas na kalidad ng joint supplements. Gusto mong siguraduhin na nabibigyan mo ng mataas na kalidad ng joint supplements at mga bitamina ang iyong kabayo. Ang kanilang mga activities ay maaaring nakakapinsala na sa mga bahagi ng kanilang katawan lalo na sa kanilang mga kasu-kasuan. Ito ay maaaring magdulot ng joint injuries. Kailangan na pangalagaan natin at maiwasan ang mga pilay sa kanilang mga joints. Ugaliing kumunsuta sa isang beterinaryo upang masiguro ang kalusugan ng mga kabayo.

Ang mga doctor ng hayop ay maari ring hingan ng payo tungkol sa pag-iwas na bumigat ang timbang ng iyong alagang kabayo. Kapag bumigat ang timbang nila, maaari silang mahirapan sa kanilang araw-araw na activities. Bunga nito, ang kanilang mga joints ay maaaring mapinsala bunga ng kanilang mabigat na timbang .

Ang pagmamay-ari ng isang kabayo ay isang malaking responsibilidad. Tulad ng pagmamay-ari ng anumang mga alagang hayop, dapat mong ilagay ang iyong sarili sa isang mahusay na desisyon at pag-isipang mabuti bago ka magpasyang bumili ng isang kabayo. Dahil ang karamihan sa mga tao ay may kagustuhang magkaroon ng kabayo bilang alaga, dapat mong unang isaalang-alang ang paghahanap ng isang angkop na kabayo na nababagay sa iyong lugar. Gayundin, isaalang-alang din ang iyong nais at pangangailangan. Kung ikaw o ang iyong lugar ay limitado, huwag mo nang pangarapin pa ang ganitong uri ng alaga.

Sanaysay sa Filipino 2012

Tamang Pangangalaga sa Kabayo – Bernadette Biko

May Iba Pang Sanaysay:

• Kailangan ang Medikal na Tulong – Sanaysay Payo

• Ang Kahalagahan ng Recycle – Sanaysay Tungkol sa Recycling

... Read More ...

Ang Kahalagahan ng Recycle

Sample of Filipino Essay About Recycling

Ang Kahalagahan ng Recycling

ni: Bernadette Biko

Ang ating mundo ay nangangailangan ng balance upang mapanatili nito ang kaayusan ng ecosystem. Ang ecosystem na ito ang nagdidikta sa kaayusan o “pagiging balance” ng ating kapaligiran at nagiging dahilan ng balanseng pamumuhay ng lahat ng nilalang na nakatira dito sa ating planeta. Hindi lamang ang mga tao ang kasama sa usaping ito. Mahalaga ring malaman na ang mga hayop at halaman na kasama nating namumuhay dito ay nangangailangan din ng mabuting pamumuhay. Kung hindi mapananatili ang balanseng sistema nito, maaaring magdulot ito ng mga problema hindi lamang sa ating panahon kundi pati na rin sa mga panahong darating. Ayaw nating lahat na mangyari ito at magdusa ang lahat . Gusto nating magkaroon ng magandang sistema ang ating mundo upang tayong lahat na nabubuhay dito ay magkaroon ng maligaya at malinis na pamumuhay. Sanaysay sa Filipino.

Sa mga basurang itinatapon ng walang control sa araw-araw, dahan-dahan nating sinisira ang ating kapaligiran lalo na ang mundong ating ginagalawan. Ngunit may panahon pa para magbago ang ating nakasanayan. Maaari pa nating gawan ng solusyon ang lumalalang problema sa basura lalo na sa ating lugar na kinabibilangan. Sa mga products na ating binibili sa araw-araw, maaari nating simulan ang recycle upan g mapababa ang basura na likha ng mga ito. Ang mga produktong gawa sa papel halimbawa ay maaari pang irecycle upang mabawasan kahit kaunti ang basurang maaari nitong malikha sa ating mundo. Kung hindi tayo kikilos sa ngayon, baka mahuli ang lahat. Ngayon na ang panahon upang maisaayos ang problem natin sa basura at maging maayos ang ating pamumuhay pati na rin ang pamumuhay ng mga darating na henerasyon.

Ang process ng recycling ay paraan upang mabawasan kung hindi man matanggal ang problema natin sa waste disposal . Maraming paraan upang magawa natin ito at ang pinakasimpleng paraan ay magsimula na ngayon. Maaaring kaunti lamang sa atin ang nakaaalam ang mga paraan na aking binabanggit, kaya nga ako nagdesisyon na gumawa ng ganitong sulatin upang maibahagi ang aking mga natutunan sa paaralan na aking pinapasukan. Maging halimbawa sana ito upang ma-encourage ang bawat tao na gawin din ang aking nasimulan.

Ang mga tao ay gusto na maging maayos ang kanyang kapaligiran at gagawin ang lahat upang maging maganda ang lugar at community na kanyang kinabibilangan. Ngunit, marami ring tao ang hindi nakaaalam kung paano at kung ano ang maaari nilang maibahagi upang maging maayos ang kapaligiran. Hindi nila alam kung paano at saan magsisimula upang maging bahagi ng mga katagang “reuse, reduce and recycle”. Isang hakbang na maaaring gawin ng isang tao ay ang pagbisita sa isang recycling center na malapit sa kanyang lugar. Maaari silang magpadala ng mga lalagyan ng mga basura na maaari pang mai-recycle upang mabawasan ang basura sa mga landfills. Ang mga lalagyang ito na tinatawag ding recycle bins ay maaaring pagtapunan at paglagyan ng mga papel, basyo ng bote at mga plastics upang mairecycle na muli. Kung araw-araw natin itong gagawin, ihihiwalay ang mga basurang maaari pang pakinabangan, mababawasan ang problema sa basura at magiging maayos ang sistema ng ating kapaligiran.

Sanaysay sa Filipino 2012

Ang Kahagahan ng Recycle – Bernadette Biko

May Iba Pang Sanaysay:

• Mabuti ang Pagre-recycle – Tagalog Essay Recycle

... Read More ...

Tagalog Essay - Recycle

Sanaysay Tungkol sa Recycle

Mabuti ang Pagre-recycle

ni: Bernadette Biko

Ang basurang itatapon mo ay maaaring maging kayamanan at pakinabangan ng iba. Maraming tao ang nagsasayang ng pagkain - bumibili o kumukuha nang hindi naman kayang ubusin. Ang iba naman ay nagsasayang ng mga damit at laging bumibili ng bago kahit hindi naman masyadong kailangan. 

Samantalang maraming tao sa iba’t ibang panig ng mundo ang nagugutom at walang damit sa katawan, maraming tao rin ang iresponsableng nagtatapon at nagsasayang na sana’y magiging sapat na para sa kanilang kapwa tao. Para sa akin, ang pagsasayang ay isang malaking kasalanan. Hindi ito makatarungan at isa lamang baluktot na pag-uugali. Hindi ito ang kailangan ng ating mundo upang maging maayos ang lahat. Sanaysay sa Filipino.

Ang pagbibigay sa iba ay hindi lamang katungkulan ng mga mayayaman. Ang mga ordinaryong mamamayan na katulad natin ay may ganito ring responsibilidad sa kanyang kapwa tao. Ang tanong: Paano natin maisasakatuparan ang ganitong pagtulong kasabay ng ating hangarin ng pagre-recycle? Ako’y magbabahagi ng mga tips kung paano natin magagawang tumulong kahit na maliit na bagay sa ating kapwa tao.

Una, kung magbibigay ng mga damit, maging ito man ay bago o luma, siguraduhing ang mga ito ay malinis at nasa magandang kalagayan. Alalahanin na ang mga bibigyan ay tao rin na may dignidad kaya kailangang bigyan ng respeto at pagmamalasakit. Kailangang maipadama natin na tayo ay tumutulong sa kanila ng taos sa puso. Huwag nating ipadama na sila’y tumatanggap lamang ng limos galling sa atin. Sanaysay sa Filipino.

Pangalawa, pumili ng karapat-dapat na tutulungan. Maraming institusyon sa ating bansa ang nangangasiwa sa mga ganitong kawanggawa at maraming ahensiya ng pamahalaan ang nangangalaga sa mga taong kapus-palad. Laging isaisip na ang pagbibigay ng mga lumang damit na hindi mo na gagagamitin ay isang uri rin ng paraan na mai-recycle ang mga materials na ganito. Hindi na ito magiging dagdag pa sa mga basurang kailangang itapon at magagamit ng iba upang maging kapaki-pakinabang na bagay. Nakatulong ka na sa kalikasan, nakatulong ka pa sa mga mahihirap na kababayan.

Pangatlo, ibalot ng maayos ang mga ido-donate at gawing presentable ang mga ito kapag dadalhin na sa taong pagbibigyan. Sabihin na ang mga damit na ito ay bigay lamang upang mapakinabangan nila. Laging isaisip na ang mga gamit na iyo sanang itatapon at itinuturing na basura ay laging maaaring i-recycle upang mapakinabangan ng ibang tao. Maiiwasan natin na dumami ang mga basura sa ating kapaligiran kung lagi nating isasaisip ang reuse, reduce at recycle na panuntunan sa buhay.

Sanaysay sa Filipino 2012

Mabuti ang Pagre-recycle – Bernadette Biko

May Iba pang Sanaysay

• Pagbabago sa Iyong Buhay – Sanaysay Tungkol sa Pagbabago

... Read More ...

Sanaysay Tungkol sa Pagbabago

Tagalog na Sanaysay Tungkol sa Pagbabago

Pagbabago sa Iyong Buhay

ni: Bernadette Biko

Maraming dahilan ang makapagtutulak sa iyo sa isang konklusyon na, “kailangan kong baguhin ang aking buhay”. Ang isa sa mga dahilan na magtutulak sa atin na magbago ay ang ating trabaho. Kadalasan, nararamdaman natin na tayo ay nahihirapan sa ating mga gawain at trabaho. Nararamdaman din natin na tayo ay nagtatrabaho ng sobra kaysa sa ating dapat na gawin. Isa ring halimbawa ng maaaring maging dahilan na gusto nating mabago ang ating buhay ay dahil sa hindi magandang relasyon. Maaaring sa simula, ang isang relasyon ay kaaya-aya, ngunit sa katagalan, ito ay humahantong sa isang hindi magandang pangyayari. Kapag nangyari ito, maiisip natin na kailangan na talaga ng pagbabago. Ang pangatlong maaaring maging dahilan ay ang damdamin sa iyong kalooban na mayroon isang bagay na dapat baguhin sa iyong pag-uugali, o pagbabawas ng timbang o isang pisikal na katangian. Sanaysay sa Filipino.

Ang lahat ng ito ay magagandang dahilan upang baguhin ang iyong sarili o ang iyong buhay. Ngunit, may mga hadlang na maaaring makasalubong kung susubukan mong magbago. Ang pagbabago sa iyong trabaho o paghahanp ng ibang mapagkakakitaan ay maaaring maging sanhi ng problema sa pera at panggastos. Ang pagbabago sa isang relasyon ay maaaring magbunga ng sakit ng damdamin sa iyong kapareha. At kung nagbabalak magbago sa sarili, may mga hadlang din na maaaring maging dahilan upang hindi matuloy ang iyong mga balakin. Kailangan ang matinding determinasyon at kagustuhan upang mapaglabanan ang mga hadlang na makakasalubong sa iyong pagbabago. Kailangang pag-aralan ang pagiging matatag at matibay upang maipanalo ang mga plano. Sanaysay sa Filipino.

Ang mga pagbabagong nais mong matamo ay maaaring maisakatuparan, kailangan lamang ang positibong pananaw. Ang isang hakbang na maaaring gawin ay ang ilista ang mga pagbabagong gusto mong makamit. Tingnan at basahin ang mga ito sa tuwina upang maitimo sa iyong isipan ang mga pagbabagong ito. Ito ay magsisilbing paalala sa iyong sarili na ikaw ay determinadong magbago at tumahak sa isang matuwid na daan. Isang magandang ideya rin naman na humingi ng tulong at suporta sa iyong pamilya at mga kaibigan o sa mga taong iyong pinagkakatiwalaan. Ang katotohanan na may mga taong nasa iyong likod upang umalalay ay isang magandang inspirasyon upang ipagpatuloy ang iyong mga plano. Maaari mo ring isulat sa isang papel ang iyong mga natapos na o mga accomplishments para magsilbing inspirasyon na ipagpatuloy din naman ang iyong mga nasimulan. Sanaysay sa Filipino.

Kapag nasimulan na ang iyong mga balakin, ihanda ang iyong sarili sa anumang mga hadlang na maaaring mangyari. Ang mga hadlang na ito, maging tao, bagay man o pangyayari ay maaaring maging dahilan ng iyong pagsuko at kalungkutan. Kailangan mong isipin lagi ang iyong kagustuhang magbago. Gagawin mong magbago kahit na ano ang mangyari. Isang magandang hakbang ang pananatili sa magandang pananaw sa buhay upang maisakatuparan ang iyong mga kagustuhan na walang natatapakan na sino man.

Sanaysay sa Filipino 2012

Pagbabago sa Iyong Buhay - Bernadette Biko

May Iba Pang Sanaysay:

• Anak Ka ng Ina Mo -  Sanaysay Para sa Mga Ina

• Mga Dahilan kung Bakit Nalululong sa Alak - Sanaysay Filipino Pananaliksik

... Read More ...